W ramach zadania lekcja z ekonomią udało nam się zrealizować cztery różne tematy i zaprosić do współpracy specjalistów z dziedziny ekonomii.

Pierwszym z zaproszonych gości był pan Piotr Woźniak – doktor nauk ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej, a jednocześnie wykładowca przedmiotów ekonomicznych w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nysie. Nasza młodzież brała udział w wykładzie na temat bezpieczeństwa finansów publicznych i ich wpływie na bezpieczeństwo finansów osobistych, po czym odbyła się dyskusja moderowana sprowokowana kwestiami poruszanymi przez pana Doktora.
W trakcie wykładu zostały poruszane kwestie ekonomiczne związane z bieżącą sytuacją ogólnoświatową, w której wpływ kwestii wojennych okazuje się mieć ogromne znaczenie na to, co dzieje się z naszymi finansami. Bardzo istotnym elementem bezpieczeństwa finansów osobistych jest bezpieczeństwo finansów publicznych, które determinuje m.in. inflacja, której negatywne skutki możemy obecnie obserwować. Nasz gość nakreślił, jakie skutki na życie i przyszłość każdego z nas niesie rosnąca inflacja oraz inne czynniki ekonomiczne, z których często nawet nie zdawaliśmy sobie sprawy. Obrazowe podejście do sprawy otworzyło nam oczy na to, jak w ułamku sekundy bezpieczeństwo naszych finansów może obrócić się o 180 stopni, a także jak mądrze postępować w sytuacjach kryzysowych.

Kolejna lekcja obejmowała 3 jednostki lekcyjne i dotyczyła bezpiecznego przechowywania pieniędzy. Prowadząca pani Ewa Michalska rozpoczęła zajęcia krótką burzą mózgów dotyczącą skojarzeń związanych z przechowywaniem pieniędzy. Uczniowie wymieniali różne znane im możliwości, związane z lokowaniem, inwestowaniem, czy też przechowywaniem pieniędzy. Następnie prowadząca podsumowała wypowiedzi i szerzej wyjaśniła temat oraz po krótce przedstawiła przebieg lekcji. Opowiedziała o Polskim Sektorze Bankowym, przedstawiła instytucje, które tworzą oraz stabilizują rynek. Młodzież poznała instytucje stabilizujące odpowiedzialne za nadzorowanie prawidłowego funkcjonowania całego systemu, takie jak NBP – bank centralny, KNF jako organ nadzorujący, BFG organ gwarantujący wypłatę depozytów. Instytucje tworzące rynek – banki komercyjne, spółdzielcze, oddziały instytucji kredytowych. Także instytucje pomocnicze takie jak: instytucje ubezpieczające, krajowy depozyt papierów wartościowych, czy krajowa izba rozliczeniowa. W dalszej części lekcji uczniowie przypomnieli sobie także pojęcie inflacji oraz wspólnie omówili obecną sytuację z nią związaną. Młodzież w tej części wykazała się dużą wiedzą i chętnie dyskutowała na temat otaczającej ich rzeczywistości. Uczniowie mówili o swoich obawach, głównie związanych z obecną sytuacją na Ukrainie. Dyskutowali na temat swojej przyszłości zawodowej, na co powinni zwrócić uwagę planując dalszą ścieżkę edukacyjną. W swojej prezentacji pani Michalska odniosła się także do polityki makro- i mikroostrożnościowej. Następnie pani Michalska podjęła temat zarządzania kryzysowego, jego struktury oraz kwestii ekonomicznych z nim związanych. Po krótkim wykładzie przeszła do wnikliwej analizy działalności banków od początku ich istnienia. Uczniowie dowiedzieli się na czym polegały pierwsze transakcje bankowe. Omówione zostały także pojęcia takie jak weksel, kredyt hipoteczny, kredyt inwestycyjny, depozyt, emisja banknota. Uczniowie na podstawie usłyszanych informacji mieli rozwiązać następujące zadanie: Stopa rezerw obowiązkowych wynosi 10%, depozyt bankowy wynosi 1000 zł. Ile pieniądza wykreuje system bankowy? Młodzież przy tym zadaniu poznała wzór na tzw. mnożnik kreacji pieniądza i obliczyła wynik.
Następnie młodzież opowiadała o ich doświadczeniach związanych z płatnościami, posiadaniem kart płatniczych oraz oszczędności. Pani Ewa wyłoniła kilku uczniów, którzy w dwóch grupach dyskutowali na temat możliwości oszczędzania przez młode osoby, które nie mają stałego źródła dochodu. Lekcja przebiegała w bardzo życzliwej atmosferze, uczniowie byli zaciekawieni i zadawali wiele pytań np. Czy warto ufać bankom? Na co zwracać uwagę przy zakładaniu konta bankowego? Czy warto oszczędzać?

Innym wydarzeniem w ramach lekcji ekonomii był wykład dr. hab. T. Chłopecki, prof. WSP we Wrocławiu. Pan profesor to radca prawny, zajmuje się m. in. ewolucją systemów ochrony prawnej człowieka, prawem handlowym i cywilnym. Lekcja była typowym wykładem, podczas którego prowadzący odniósł się do wielu zagadnień, takich jak: umowy cywilno-prawne, anulowanie umów, umowa sprzedaży. Zwrócił szczególną uwagę na zdolność do czynności prawnych, pełnej, ograniczonej oraz jej braku. Dla młodzieży było to szczególnie ważne, gdyż nie zawsze są świadomi z czym jest to związane i jakie może mieć konsekwencje np. przy zaciąganiu zobowiązań. Pytanie kim jest konsument? było wprowadzeniem do kolejnej części lekcji. Uczniowie najpierw sami zdefiniowali pojęcie konsumenta, a następnie omówili, wraz z prowadzącym przysługujące mu prawa. Kolejnym poruszanym aspektem był szybki kredyt oraz nieadekwatna w efekcie spłata. Prowadzący poruszył także kwestię podpisywania umów, bez ich wcześniejszego przeczytania. Okazało się, że uczniowie często nie zwracają na zapisy „drobnym drukiem” lub uważają, że umowa tyczy się błahej sprawy, więc nie trzeba czytać. Ciekawe doświadczenia wymienili uczniowie na kolejny, poruszony przez prowadzącego temat, mianowicie nieprzemyślane zakupy przez Internet. Pan Chłopecki wyjaśnił także do czego upoważnia gwarancja i podkreślił, że warto z niej korzystać. Podczas wykładu uczniowie dowiedzieli się, kiedy można anulować umowę. Poruszone zostały kwestie takie jak wady na oświadczeniach woli, podpisanie umowy przez osobę chorą psychicznie, ukryte wady zakupionych towarów.

Kolejne zagadnienia ekonomiczne poruszone zostały na lekcjach matematyki przeprowadzonych w dwóch klasach trzecich. Tym razem młodzież mogła spojrzeć na „królową nauk” pod kątem finansowym. Pan Paweł Parzuchowski wprowadził wspomnianym klasom pojęcie lokaty oraz kredytu bankowego. Zostało wyjaśnione pojęcie procenta prostego i procenta składanego oraz sposobów ich przeliczania. Uczniowie dowiedzieli się również jak związek ma procent składany z ciągiem geometrycznym, czyli niedawno omawianym przez nich działem na lekcjach matematyki. Czymże byłaby jednak sucha teoria i wzory? Nasi ambasadorzy zadbali o to, aby wiedza teoretyczna została przećwiczona w praktyce, dlatego przygotowali specjalną kartę pracy. Zadaniem uczniów było obliczyć, ile byliby w stanie zarobić na lokacie obliczanej według procenta prostego i procenta składanego; jak rozłożą się raty kredytu przy założeniach podanych w zadaniu oraz pokazali wpływ częstotliwości kapitalizacji na wysokość odsetek. Cele lekcji zostały osiągnięte, a uczniowie mieli okazję nabyć nowe umiejętności ekonomiczne.

Karty pracy – oszczędzanie

W celu realizacji zadania warsztat uczniowski odbyły się zajęcia w celu przygotowania młodzieży do debaty oraz wyłonienia uczniów, którzy chcieliby zaprezentować swoje stanowisko w debacie szkolnej. Zajęcia poprowadziła pani Karina Sawulska oraz pan Marcin Wietrzniok. Nie zabrakło pomocy naszych ambasadorów projektu: Anna Skolny, Anna Chmurowska, Nicole Sobek oraz Kaja Jarema, która zaprezentowała swoja wiedzę i włączyła się w prowadzenie warsztatów. Na początku prowadzący przedstawili formę debaty oksfordzkiej i wspólnie z uczestnikami omówili najważniejsze jej założenia, omówione zostały następujące kwestie:
1. Struktura debaty oksfordzkiej.
2. Jak korzystnie się zaprezentować i na co zwraca uwagę Jury.
3. Rola Marszałka w przebiegu debaty.

Po części teoretycznej, w którą byli zaangażowani wszyscy uczniowie, każda grupa wylosowała po jednej, wcześniej zaproponowanej przez uczestników tezie, nad którą miała podyskutować. Trzy kilkuosobowe grupy uczniów przygotowywały argumentację na następujące tematy:
1. Prawo jazdy kat. B powinno być od 16 roku życia,
2. Pieniądze powinny być przechowywane w bankach,
3. Powinniśmy inwestować w złoto.

Uczniowie przygotowywali argumentację zarówno za, jak i przeciw, wykorzystując w pierwszej linii swoją wiedzę oraz doświadczenie. Prowadzący bacznie przysłuchiwali się dyskusjom i uzupełniali argumentację swoimi wskazówkami. Uczniowie byli bardzo zaangażowani i chętnie wymieniali swoje pomysły. Następnie po burzliwych obradach nadszedł czas na wykorzystanie wiedzy, którą zebrani nabyli we wcześniejszej części warsztatów. Każda grupa miała okazję wziąć udział w skróconej wersji debaty oksfordzkiej, a następnie usłyszeć pochwały i uwagi pozostałych uczestników spotkania. Na podstawie mini debat wyłoniono trzy z czterech osób, które miały wziąć udział w nadchodzącej debacie szkolnej: Sonia Rup, Kalina Kowcun, Mateusz Wilmowski.

Debatę szkolną udało nam się zrealizować w dwóch formach. Pierwsza to dyskusja moderowana, druga to debata oksfordzka. Dyskusja moderowana odbyła się podczas spotkania z panem Piotrem Woźniakiem – doktorem nauk ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej oraz wykładowcę przedmiotów ekonomicznych w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nysie.

Podczas dyskusji nasi uczniowie przewidywali w jaki sposób może zmienić się sytuacja ekonomiczna naszego miasta, kraju, a także świata w odniesieniu do tego, jakie wnioski udało się wspólnie wypracować. Pojawiały się zarówno wizje pozytywne, w których młodzież wyraziła ogromne życzenie stabilizacji naszej sytuacji, która przełoży się na to, że będziemy „czuć” bezpieczeństwo naszych finansów. Pojawiały się również bardziej sceptyczne scenariusze, w których przewidywano, że pogłębiająca się inflacja spowoduje kryzys, z jakim wszyscy będziemy musieli się zmagać jeszcze przez kilka następnych lat. Jak będzie w rzeczywistości? Czas pokaże. Jedno jest pewno. Musimy być przygotowani na każdą ewentualność i zachować zdrowy rozsądek w każdej sytuacji, dbając o bezpieczeństwo naszych finansów.

Młodzież zgodnie stwierdziła, że spotkanie było dla nich bardzo owocne, pozwoliło im szerzej spojrzeć na kwestie finansów osobistych oraz zrozumieć, jak ogromny wpływ na ich bezpieczeństwo ma sytuacja ekonomiczna naszego kraju, a także na świecie. Nasze przemyślenia na wspomniany temat trwały jeszcze po opuszczeniu murów szkoły przez naszego gościa. Sprowokowało to chęć poznania opinii szerszego grona osób, dzięki czemu powstał uczniowski filmik, w którym nasi ambasadorzy przeprowadzili sondę na temat wpływu wiedzy ekonomicznej przeciętnego obywatela na bezpieczeństwo naszych finansów osobistych. Opinie te pozwoliły nam dojść do wniosku, że ludzie czują ogromną potrzebę rozwija się pod kierunkiem ekonomicznym już od najmłodszych lat, aby być bardziej świadomym gospodarowania naszym portfelem.

Drugą inicjatywą była debata szkolna, która dotyczyła lekcji ekonomii w szkołach. Temat brzmiał „Czy lekcje ekonomii powinny być w planie nauczania?”. W grupie ekspertów zasiadali: pan dr oraz dziekan Wydziału ekonomii PO pan Piotr Zamelski, pani Aleksandra Krzak – doradca zawodowy oraz Katarzyna Ciemiega – z ramienia samorządu uczniowskiego. Debatę prowadził jeden z ambasadorów Dawid Ludwiński. Debata odbywała się na zasadach debaty oksfordzkiej i rozpoczęła się krótkim wprowadzeniem na temat projektu. Następnie marszałek przedstawił grono ekspertów i przedstawił debatantów, omówił także zasady obowiązujące podczas debaty. Dwie dwuosobowe drużyny wylosowały strony, które miały reprezentować i udały się na kilkuminutową naradę. Po zapowiedzi marszałka debatę rozpoczęła strona opozycji, przedstawiając temat oraz swoje stanowisko. Mówca pierwszy podkreślił kwestię przeładowanego programu nauczania, istoty dzisiejszych mediów oraz możliwości jakie nam dają. Następnie swoje stanowisko przedstawił mówca pierwszy ze strony propozycji. Przedstawił istotę wiedzy ekonomicznej, po krótce wyjaśnił jej znaczenie dla młodych ludzi oraz podkreślił jak ważna jest edukacja w szkołach i do czego powinni przygotowywać się uczniowie, mianowicie dorosłego życia oraz prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie i na rynku pracy, do czego ekonomia jest niezbędna. Po jednominutowych mowach wprowadzających obie strony przeszły do argumentacji. Pierwszym argumentem strony propozycji było podkreślenie faktu, jak ważne są zagadnienia ekonomiczne, w szczególności w obecnej sytuacji, kiedy to w szkołach jest tylko jedna godzina przedsiębiorczości zakładająca zakres tematyczny niekoniecznie spełniający oraz realizujący potrzeby dzisiejszej młodzieży. Następnie strona opozycji podkreśliła, że wiele zagadnień ekonomicznych jest realizowanych na różnych przedmiotach, co powinno wystarczyć, gdyż i tak sama teoria nie wystarczy i trzeba uczyć się na własnych doświadczeniach. Kolejnym argumentem strony propozycji było odniesienie się do argumentacji opozycji zwracając uwagę na to, że bez wiedzy oraz przygotowania chociażby teoretycznego młodzi ludzie będą od początku podejmować złe decyzje dotyczące ich finansów. Nieprzemyślane kredyty, chwilówki, nieświadomość konsekwencji. Na co strona opozycji zaproponowała korzystanie z porad fachowców np. doradców finansowych, specjalistów, radców prawnych, którzy najlepiej będą mogli wyjaśnić wszelkie wątpliwości, korzyści oraz ewentualne zagrożenia. Na co strona propozycji wyjaśniła, że nie każdego stać na porady prawne, czy też nie zawsze jest możliwość spontanicznej konsultacji ze specjalistą. Młodzi ludzie i nie tylko działają często intuicyjnie, chcą prowadzić godziwe życie, dobrze zarabiać, wydawać i inwestować pieniądze, a wiedzy na ten temat nie mają. Mówca zwraca uwagę na rolę jaką pełni szkoła i podkreśla, że to właśnie jest miejsce, aby nauczyć się i poznać najważniejsze zagadnienia ekonomiczne, nauczyć się działań przedsiębiorczych i dobrze planować swoją przyszłość finansową. Podaje także propozycję rozwiązania, jakie mogłoby zostać wprowadzone, by nie przeciążać młodzieży kolejnymi „zbędnymi przedmiotami”.

Po zakończeniu argumentacji, każda ze stron wygłosiła jednominutową mowę podsumowującą zarówno pozytywne jak i negatywne aspekty wprowadzania kolejnego przedmiotu do siatki godzin. Skupili się na możliwych rozwiązaniach, które byłyby dla wszystkich zadowalające. Po wszystkich wystąpieniach, marszałek poprosił o krótkie podsumowanie debaty, co uczynił pan Piotr Zamelski. Podziękował młodzieży za konstruktywne wypowiedzi, dobrą atmosferę, chęć zaangażowania w debatę. Zauważył również, że młodzież cechują dobre wartości i że widzą potrzebę świadomości ekonomicznej. Następnie Jury udało się na naradę i podjęło decyzję o wyniku debaty. Decyzja nie była jednogłośna, debatę wygrała strona propozycji. Werdykt wygłosiła pani Aleksandra Krzak, która podsumowując podziękowała debatantom za rzeczową i przemyślaną argumentacje, za słuchanie drugiej strony oraz kulturę osobistą młodzieży.

Karta pracy „DEBATA”