Spotkanie z ekspertem – 15.04.2021 „Giganci finansów osobistych” – od matury do emerytury

W dniu 15.04.2021 zorganizowaliśmy spotkanie z ekspertem, który odpowiedział na wiele pytań i opowiedział o swoich bardzo bogatych doświadczeniach dotyczących finansów osobistych. Gość, którego zaprosiliśmy to pan prof. PAWEŁ WOJCIECHOWSKI,  osoba z ogromnym doświadczeniem i wiedzą. Od początku swojej ścieżki zawodowej, w której osiąga ogromne sukcesy stawiał na rozwój osobisty, nowe doświadczenia i poszerzanie wiedzy. W swojej karierze zajmował wysokie stanowiska w polskiej administracji, m.in. ministra finansów oraz wiceministra spraw zagranicznych, ambasador – stały przedstawiciela RP przy OECD a także prezes Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych. W latach 1995-2005 był prezesem zarządu spółek rynku finansowego: Powszechne Towarzystwo Emerytalne Allianz Polska S.A., Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A, Polskiej Grupy Zarządzania Funduszami sp. z o.o., a także dyrektorem oddziału Polskiego Banku Rozwoju S.A. W ostatnich latach również główny ekonomista Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, co patrząc na temat naszego spotkania było jak strzał w dziesiątkę. W latach 80-tych podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych był analitykiem w instytucie badań ekonomicznych Center for Regional Economic Issues w Cleveland, Ohio. Wcześniej ukończył studia ekonomiczne na John Carroll University, a następnie uzyskał tytuł magistra na kierunku badań operacyjnych w Case Western Reserve University. Na tej uczelni ukończył później studia doktoranckie w roku 1990. Tytuł doktora nauk technicznych Instytutu Badań Systemowych Polskiej Akademii Nauk otrzymał w roku 1995. Profesor Wojciechowski w różnych okresach życia był członkiem kilkunastu rad nadzorczych. Współpracował w charakterze wykładowcy lub profesora wizytującego na John Carroll University (business statistics), Akademii Leona Koźmińskiego (institutional investors) oraz Harvard University (policies for competitiveness), oraz był wykładowcą na kursach dla maklerów i doradców inwestycyjnych.

Od kilku lat jest dyrektorem Whiteshield Partners, pełni funkcję koordynatora najważniejszego trans-europejskiego korytarza transportowego Ren-Alpy oraz jest profesorem we Wszechnicy Polskiej Szkole Wyższej w Warszawie (ubezpieczenia).

Spotkanie z ekspertem zaplanowaliśmy w taki sposób, aby na początku poruszyć najważniejsze zagadnienia programu, a następnie oddać głos publiczności, by również uczniowie mogli zadać pytania dla nich istotne.

Rozmowę z ekspertem prowadził Maciej, pierwsze pytanie nawiązywało do lekcji z ekonomią, którą przeprowadził dla nas dr J. Sawulski. Usłyszeliśmy wówczas, że polski system emerytalny w perspektywie 40 lat mógłby stać się „niewydolny”, proponując emerytury niewystarczające, by wieść spokojne życie. Jakie są więc inne możliwości odkładania pieniędzy na czas emerytury? Jakie alternatywy dla Państwowego systemu poleciłby nam nasz ekspert jako osobom, które nie są jeszcze na rynku pracy, a już za niedługo będą podejmować ważne w tej kwestii decyzje?

Kolejną poruszaną kwestią były ubezpieczenia, w dzisiejszych czasach niezwykle istotna sprawa. Nasi rodzice ubezpieczają domy, samochody czy też zabezpieczają się na wypadek szkód wyrządzonych przez własne dzieci. Zapominają jednak czasem o ubezpieczeniach emerytalnych. Czy mógłby Pan przybliżyć nam to zagadnienie z własnej perspektywy? Odpowiadając na to pytanie ekspert uczulił nas na istotną różnicę dotyczącą ubezpieczeń związanych z zabezpieczeniem danej sytuacji, np. wypadku samochodowego, które są opłacane, a nie wpłacane i oszczędzane, tak jak to jest w przypadku ubezpieczeń emertytalnych.

Zapytaliśmy również eksperta w co jego zdaniem warto dziś oraz w naszej niedalekiej przyszłości inwestować i jak ocenić opłacalność danej inwestycji.

Istotną sprawą było dla nas również założenie pierwszego konta bankowego. Zapytaliśmy profesora, w jakim wieku powinno się założyć pierwsze konto bankowe, jakie są wady i zalety zakładania konta w wieku np. 13 lat, kiedy jest to możliwe za pośrednictwem naszych rodziców.

Odpowiadając na kolejne pytanie ekspert wypowiadał się na temat praw konsumenta. Zapytaliśmy czy jego zdaniem społeczeństwo zna prawa konsumenta i jest świadome konsekwencji nieodpowiedzialnego zaciągania zobowiązań?

Podsumowując, zapytaliśmy również, co ekspert rozumie pod pojęciem Bezpieczne Zakupy? Na co powinniśmy zwrócić uwagę z jego perspektywy, aby dokonać bezpiecznego zakupu?

Po tej części spotkania padło również pytania od pana profesora do młodzieży, czy uważacie, że jesteście inną generacją niż wasi rodzice? Czy sądzicie, że macie lepsze szanse na dobry start w przyszłość? Czy według was żyje się wam łatwiej czy trudniej?

Uczniowie aktywnie włączyli się w dyskusję, po czym zadali jeszcze jedno pytanie dotyczące studiowania kiedyś, w czasach PRL-u oraz dziś.

Podsumowując całe wydarzenie możemy śmiało stwierdzić, że było to dla nas bardzo ciekawe spotkanie, które poszerzyło nasze horyzonty i uświadomiło nam jak istotnym jest kształtowanie świadomości finansowej, planowanie przyszłości i poszerzanie wiedzy na różne tematy, które pozwolą nam dobrze inwestować w swoją przyszłość. Należy również podkreślić, że spotkania z osobami takimi jak pan prof. Paweł Wojciechowski niezmiernie pozytywnie wpływają na młodych ludzi i ich nastawienie do życia. Wiedza, doświadczenie, otwartość na świat i młodych ludzi jest ogromnym atutem naszego eksperta.

W ramach zadania lekcja z ekonomią przeprowadziliśmy 3 spotkania, łącznie 5 lekcji, na których poruszyliśmy 3 różne zagadnienia. Pierwsze to spotkanie z p. J. Sawulskim doktorem ekonomii, wykładowcą w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, kierownikiem zespołu makroekonomii w Polskim Instytucie Ekonomicznym. W przeszłości pracował między innymi w Kancelarii Sejmu i firmie doradczej Deloitte Polska. Autor kilku uznanych publikacji naukowych, w tym książki „Pokolenie ’89. Młodzi o polskiej transformacji” uznanej za drugą najlepszą książkę ekonomiczną 2020 roku w Polsce w konkursie Economicus 2020.

Na początku prezentacji p. Sawulski, jako metodę aktywizującą przeprowadził ćwiczenie, w ramach którego uczniowie intuicyjnie typowali wydatki publiczne i określali ich procent. Fakt, iż największym wydatkiem państwa jest emerytura, był dla nas zaskoczeniem. Kolejnym zagadnieniem poruszanym podczas spotkania była struktura wydatków publicznych z naciskiem na emerytury i renty. Prowadzący zwrocił uwagę na istotę wczesnego odkładania na emeryturę. W dalszej części spotkanie odpowiedzieliśmy sobie na pytania od czego zależy wysokość emerytury oraz ile wynosi suma wpłaconych składek na przestrzeni lat. Następnie wyjaśniono nam co to jest waloryzacja, procent składany oraz stopa zastąpienia. Podczas prezentacji skupiliśmy również uwagę na prognozach dotyczących naszych przyszłych emerytur. Prowadzący zwrócił również naszą uwagę na kszałtowanie świadomości dotyczącej finansowego zabezpieczenia naszej starości oraz istotę wczesnego oszczędzania. Po podsumowaniu prezentacji, przyszedł czas na pytania od uczniów, które dotyczyły systemów emerytalnych oraz sposobów odkładania i pomnażania naszych oszczędności. 

Kolejnym naszym działaniem w ramach zadania lekcja z ekonomią było przeprowadzenie zajęć na temat: „Inflacja – pojęcie, geneza, przykłady na przestrzeni wieków, w ramach lekcji historia i społeczeństwo. Nauczyciel naszego liceum p. P. Jędrychowski przygotował dla nas ciekawą lekcję, podczas której szczegółowo omówił pojęcie inflacji oraz co generuje wzrost cen. Lekcja polegała na interakcji z uczniami, poruszane zagadnienia to popyt, podaż, stopa inflacji, rodzaje inflacji, geneza inflacji. Przypomnieliśmy sobie również fakty historyczne, dotyczące inflacji, czym się przejawiały i od czego zależały wzrosty cen w Europie na przykładzie XVI w. Szczegółowo omówiliśmy czynniki wpływające na rozwój inflacji. Kolejną kwestią poruszoną na zajęciach była inflacja w innych krajach np. Hiperinflacja w Republice Weimarskiej, opis zjawiska w Niemczech z okresu lat 20-tych, a także przykład Zimbabwe i wydatki państwa bez pokrycia. 

Ostatnim działaniem w ramach lekcji z ekonomią było przeprowadzenie zajęć dla klas pierwszych naszego liceum na temat „inteligencji  finansowej”. Panie Karina Sawulska – nauczyciel j. niemieckiego, przedsiębiorczości oraz WOS-u i pani Agnieszka Sosnowska – pedagog szkolny przygotowały nietypową lekcję, dotyczącą umiejętności finansowych, zarządzania własnym budżetem, świadomości własnych aktywów i pasywów. Przy okazji omówione zostały pojęcia finansowe takie jak: konto bankowe, kredyt, dochód, odsetki (proste i składkowe), kredyt hipoteczny, zysk netto, podatek. Nauczyliśmy się rownież jak obliczać odsetki. Szczególną uwagę panie zwróciły na nasze nawyki dotyczące oszczędzania, zarządzania budżetem domowym oraz wczesną edukację finansową. Prezentacja przedstawiała również cele jakie powinniśmy sobie stawiać w planowaniu naszej drogi finansowej oraz jej 8 najważniejszych etapów. Istotną kwestią w prezentacji było również rozumienie liczb, w znaczeniu pomnażania swoich zasobów oraz pogłębiianie wiedzy na temat finansów. Motywacją dla nas były sylwetki ludzi, którzy odnoszą sukcesy finansowe przez całe życie. Widzimy, że warto od nich czerpać wzorce. Podczas lekcji panie zaprezentowały również film „10 porad osób, które osiągnęły sukces”. Prezentacja była urozmaicona ćwiczeniami aktywizującymi i pobudzającymi do kreatywnego działania np. wypisanie własnego czeku, gdzie ograniczeniem była tylko ich wyobrażnia. Wizualizacja swoich osiągnięć i otrzymanej nagrody może pozytywnie wpłynąć na naszą świadomość i kształtowanie inteligencji finansowej od najmłodszych lat. Innym zadaniem była burza mózgów dotycząca pojęcia inteligencji finansowej.

Debata oksfordzka pt. „Czy system emerytalny powinien być prywatny czy państwowy?”

Na platformie StreamYard odbyła się w dniu 28.04.21 debata międzyszkolna dotycząca wyżej wymienionego tematu. W wydarzeniu wzięli udział uczniowie Publicznego Liceum nr II i Publicznego Liceum nr V  w Opolu. Na początku wydarzenia przedstawieni zostali członkowie jury Pani Ewa Michalska nauczyciel przedsiębiorczości i ekonomii, doradca zawodowy, dyrektor szkoły policealnej TEB Edukacja. Pani Michalska dwukrotnie uzyskała tytuł najlepszego nauczyciela przedsiębiorczości w rankingu NBP, jest również członkiem rady konsultacyjnej Olimpiady Przedsiębiorczości, pomysłodawcą i organizatorem dwóch wojewódzkich konkursów dla szkół gimnazjalnych i podstawowych „W Świecie finansów” i ”Ekonomiczny classroom”, jest również koordynatorem regionalnym Szkolnej Internetowej Gry Giełdowej. Kolejny członek to Jan Zimoch Przewodniczący Struktur powiatowych Porozumienia w Krapkowicach, Przewodniczący Młodej Prawicy na Opolszczyźnie oraz asystent posła na Sejm RP. Pan Zimoch posiada duże doświadczenie w prowadzeniu i organizowaniu debat na różne tematy dla różnych odbiorców. Ostatnim członkiem jury jest Pani Joanna Dobrzyńska-Róg nauczyciel języka angielskiego oraz opiekun samorządu uczniowskiego.

W debacie wzięły udział dwie drużyny, uczniowie PLO nr II oraz uczniowie PLO nr V w Opolu

Drużyny wystąpiły w następującym składzie:

PLO nr II :

Michał Kozak

Oskar Siruk-Magierowski

Paweł Pieczarka

Dawid Ludwiński

PLO nr V:

Hubert Grabolewicz

Karolina Porczyńska

Oskar Wasilewski

Milena Cempa

Na początku debaty prowadzący krótko wyjaśnił przebieg i regulamin debaty oxfordzkiej

– w debacie oxfordzkiej dyskutują dwie drużyny,

– drużyna propozycji – „za” tezą (4-osobowa) oraz drużyna opozycji – „przeciw” tezie (4-osobowa),

– debatę oxfordzką prowadzi Marszałek,

– każda z drużyn przygotowuje wystąpienia, podczas których mogą paść pytania lub informacje ze strony drużyny przeciwnej.

W pierwszej części obie strony krótko wyjaśniły problematykę oraz na czym polega państwowe ubezpieczenie emerytalne- PLO nr II  oraz prywatne ubezpieczenie emerytalne- PLO nr V. Podane zostały również pierwsze korzyści wynikające z państwowych i prywatnych ubezpieczeń emerytalnych.

Kolejny głos zabrał Paweł, który przedstawił ideę modelu emerytury obywatelskiej i podał jego pozytywne cechy. Strona przeciwna zaprezentowała równie silne argumenty za ubezpieczeniem prywatnym, w rezultacie czego pojawiły się pytania płynące z obu stron.

W kolejnej części debaty uczniowie PLO nr II przedstawili wady dotyczące systemu reprezentowanego przez PLO nr V i odwrotnie.

Podsumowując argumentację swojej drużyny Oskar Wasilewski – reprezentant PLO nr V opowiedział się za poszerzeniem podstawowych praw obywatelskich, umożliwiając tym samym podejmowanie indywidualnych decyzji dotyczących zabezpieczenia emerytalnego. Uczeń podkreśla, że system prywatny może zapobiec marnotrawieniu pieniędzy, a przede wszystkim będzie zapobiegał „grabieży” składek odłożonych przez obywateli, którzy nie dożyją wieku emerytalnego.

Jako ostatni wystąpił Dawid – przedstawiciel PLO nr II podsumował wszystkie wypowiedzi swojej drużyny, podkreślił, iż system państwowy sprzyja realnej polityce prorodzinnej. Zabezpiecza ludzi najbiedniejszych ,a bogatszym umożliwia korzystanie z opcjonalnych filarów. Zaznaczył również, że wybór emerytury prywatnej nie gwarantuje chociażby minimalnego świadczenia emerytalnego.

Po żywej dyskusji jury udało się na naradę po czym ogłosiło werdykt. Pan Jan Zimoch krótko omówił cały przebieg debaty, zwróciła również uwagę na drobne niedociągnięcia oraz uzasadnił werdykt.  Zwycięską drużyną według Jury okazało się PLO II, zdobywając 198 punktów, a przeciwnicy zdobyło 123 pkt.

Celem debaty było podjęcie tematu emerytur wśród młodzieży. Młodzi ludzie często nie myślą o swojej przyszłości, emerytura wydaje im się zbyt odległa, a co najważniejsze nie znają systemu emerytalnego i nie wiedzą, jak istotną kwestią jest oszczędzanie. Temat emerytur przewijał się we wszystkich realizowanych przez nas zadaniach. Uważamy, że jest on bardzo ważny i warty uwagi.

Udział w debacie był dla wszystkich ciekawym i budującym doświadczeniem. Mamy nadzieję, iż prowadzona przez nas debata przyczyni się do dalszych działań, prowadzenia dobrych, merytorycznych rozmów oraz uwrażliwienia młodzieży na tematy ekonomiczne.

Realizacja wszystkich zadań była dla nas dużym wyzwaniem i cieszymy się, że udało nam się sprostać wszystkim wymaganiom mimo utrudnionych warunków związanych z pandemią. Organizacja wydarzeń on-line nie zawsze jest prosta. Doświadczenia związane z projektem wiele nas nauczyły.